Vlees noch vis

Geloften van zelfonthouding omvatten het zich onthouden van geweld, leugen en bedrog, diefstal, onkuisheid, hebzucht. (Patanjali 2-30)

“Vanaf vandaag eet ik geen vlees meer”, vertelde ik mijn moeder op mijn twaalfde. Onderweg naar school was ik langs de slager gelopen. De deur van de slachterij stond open en ik had vol afschuw het vlees aan grote haken aan het plafond zien hangen. Het bloed liep er uit en stroomde naar het dichtstbijzijnde putje. Mijn moeder nam mijn besluit niet zo serieus en stopte nog steeds blikjes Smac in de macaroni. De brokjes peuterde ik er vervolgens demonstratief met mijn vork een voor een uit en legde ze aan de rand van mijn bord. Het was het begin van mijn vegetarische periode.

Wat gebeurt er eigenlijk als je vlees eet? In haar boek Alle leven is Yoga gaf De Moeder mij daar onlangs antwoord op: “In meerdere of mindere mate slik je samen met het vlees  iets van het bewustzijn van het dier in dat je eet.” Dat is niet zo erg als het lijkt. Onze verre voorouders hadden rauw vlees nodig, waar ze kracht uit konden halen. Langzamerhand werd het vlees op andere manieren bereid en kwam er bij sommige mensen de behoefte om over te schakelen op voedsel dat minder dierlijk is. Maar dat hangt volledig af van je eigen bewustzijnstoestand. En niet omdat het wordt voorgeschreven.

De voorschriften voor een Yoga leven (zoals die zijn opgeschreven door Patanjali in de Yoga Sutra’s) bestaan uit Yama’s en Niyama’s (morele principes en idealen). Het eten van vlees wordt hier niet expliciet in genoemd. Wel het belang van geweldloosheid en zuiverheid.  Toen ik 10 jaar later toch weer af en toe een stukje vlees at, was dat het waar ik onbewust (ik was toen nog niet met Yoga bezig), op lette. “Het beest moet in ieder geval een goed leven hebben gehad en ik vind het belangrijk dat het puur vlees is, zonder toevoegingen.” Daarbij vond ik het ook belangrijk dat als ik dan een stukje vlees of vis had, ik er ook echt van genoot en het niet naar binnen propte.

“Als je intensief Yoga gaat beoefenen, zal de behoefte aan vlees of vis waarschijnlijk afnemen”, werd mij verteld toen ik startte met de Yoga docentenopleiding. Dat leek me niet zo moeilijk, maar ik was wel benieuwd naar het waarom. Ook hierop gaf De Moeder in haar boek antwoord: “Er zijn soorten voeding die het lichaam helpen om fijnstoffelijker te worden en andere waardoor het in een staat van dierlijkheid blijft verkeren. Het is echter pas op dat punt dat voeding belangrijk wordt, niet eerder, en voor je zover bent zijn er heel wat andere dingen te doen. Het is beslist beter je mentale en je vitale te zuiveren voordat je erover denkt je lichaam te zuiveren. Anders zal je lichaam er alleen maar zwak door worden.”

En dat was precies wat ik regelmatig om me heen zag. Mensen die uit evenwicht raakten omdat ze geen vlees of vis meer aten, terwijl hun lichaam dat nog wel nodig had. Of mensen die steeds magerder werden, omdat ze hadden gelezen dat je toestand van ontvankelijkheid wordt vergroot door te vasten. “Als je eet, vul je je maag voor twee derde en een derde hou je vrij voor de god Shiva”. Maar beschikt je fysieke lichaam over weinig reserves en wordt het verzwakt door te weinig eten, dan raak je uit evenwicht. Zeker als je nog niet in staat bent om over te schakelen op voeding van subtiele energie. Het “Leven van de liefde”, zoals dat wel eens mooi wordt omschreven.