Het gebrek aan werkelijkheidsbesef, het gevoel van “ik-ben-heid”of egoisme, het gevoel van aangetrokken te worden tot en afgestoten te worden van de objecten en het krachtige verlangen te leven (in een lichaam) zijn de grote bezoekingen of oorzaken van alle ellende in het leven. (Patanjali 2-3)
“Nou, dat was mijn eerste en tegelijkertijd laatste yogales”, verzuchtte de buurvrouw. Ze had behoefte aan ontspanning, kon ‘s avonds moeilijk in slaap vallen en voelde veel pijntjes in haar lijf. “Joh, ga een keertje mee naar mijn yogales. Misschien is het iets voor jou…”, had haar vriendin gesuggereerd. En ze besloot op de uitnodiging in te gaan, waarom niet? De yogales vond plaats in de sportschool in de buurt en de yogajuf had haar opgedragen gewoon lekker mee te doen. Ze kwam echter niet verder dan de sukhasana (kleermakerszit), omdat de andere houdingen te moeilijk leken. De volgende dag kon ze bijna niet meer lopen en werd ze door de huisarts direct doorverwezen naar de fysiotherapeut.
In mijn herinnering ging ik terug naar al die keren dat ik door yoga een blessure had opgelopen. In mijn rug, schouder, nek en knieen. En de laatste tijd had ik last van mijn polsen. Eerst vond ik het vervelend, later besefte ik dat de pijn mijn grootste leermeester is. Het waren blokkades in mijn lichaam die ik steeds vaker zelf leerde op te lossen. Door een andere houding aan te nemen, door gedisciplineerd te blijven oefenen, door de asana langzaam op te bouwen, maar vooral door zachtheid en geweldloosheid in de houding zelf. Ik besefte ook dat de blokkades in mijn lichaam parallel liepen met de blokkades in mijn leven. Dat waar ik moeite mee had in mijn gezin en werk en in relatie met anderen. Langzamerhand werden de blessures als welkome gasten beschouwd. Als kans om te groeien en te leren.
Maar wat is pijn, volgens Patanjali? Hij verwoordt het slechts in 1 zin. Het ego is betrokken bij pijn. En het is de gehechtheid aan je lichaam die zorgt dat je pijn hebt. Het heeft ook een functie. Als je lichaam aangetast wordt door een ziekte of een blessure, kun je meestal nergens anders aan denken. Je praat er veel over en al je aandacht gaat er naar toe. Het is dan ook moeilijk om je je nog ergens anders op te concentreren, of je open te stellen voor wat er nog meer is in jouw omgeving. Je wordt automatisch teruggetrokken in je lichaam. Moet je dan leren de pijn te negeren of te ondergaan? Volgens de filosofie van de klesas is het niet de bedoeling om de pijn, maar de oorzaak van de pijn aan te pakken. Wat wil de pijn jou vertellen? Pas als je dat inzicht hebt ontvangen, zal de pijn ook afnemen. En tot die tijd heb je voldoende yogatechnieken tot je beschikking om de pijn te ondergaan.
“Wil je een verdoving voor de verdoving?”, vroeg de tandarts laatst aan mijn dochter. Ze had een gaatje in haar kies die gevuld moest worden. Verbaasd keek ik de tandarts aan. “Ja, dan verdoof ik de plek waar ik de injectie voor de verdoving in zet met een watje. Voelt ze er niets van.” “Mogen we dan geen pijn meer voelen?”, vroeg ik me af. Dan leren we ook niet met pijn om te gaan. “Mijn tandarts deed vroeger niet aan verdovingen”, vertelde ik mijn dochter bij thuiskomst. “Hij leerde mij te ontspannen in de pijn, diep adem te halen en mijn adem te richten op de klassieke muziek die hij altijd aan had staan in de behandelkamer. Recht voor mij hingen de schilderijen die zijn moeder maakte. En als ik me daar op concentreerde voelde ik de pijn minder.” “Ja, dat was vroeger”, mompelde mijn dochter met nog een dikke wang van de verdoving.
De in de ogen van mijn dochter barbaarse praktijken van mijn tandarts hadden mij wel geleerd om te gaan met pijn. Dus toen ik jaren later in het ziekenhuis lag voor een darmonderzoek, terwijl de verdoving nog niet helemaal werkte, paste ik de truc toe die in de yoga “uittreden” wordt genoemd. Ik verliet even mijn lichaam en keek toe op wat er gebeurde. Zo voelde ik veel minder de ongemakken van het onderzoek. En het werkte ook toen ik een rib had gebroken bij het spelen van zwarte piet. En bij de ruggeprik voor de keizersnee van onze kinderen. De buurvrouw hoorde met verwondering mijn verhaal aan. “En ik maar denken dat yoga alleen maar ontspannen was.”
Reacties
Een reactie posten